Het ontstaan

Werkhaven Hitland is ontstaan uit de normalisatie van de Hollandsche IJssel rond 1940, ontworpen door dezelfde geestelijk vader als van het Deltaplan. Sommige bochten in de kronkelige rivier waren bijna haaks en dus slecht bevaarbaar. De Werkhaven (een 'dode arm') is dus ontstaan na zo'n bochtafsnijding.

Lange tijd was het een echte werkhaven waarin zand- en baggerschepen afmeerden. In de jaren 70 verdwenen de baggermolens en kocht ir. S.J. Sipkema de haven en maakte er de unieke woonhaven van die het nu nog steeds is.

Image

Steenplaats

Al vanaf de 14e eeuw kwamen er steenplaatsen langs de IJssel en werd er (gele) klei uit de rivier gebaggerd. Door de werking van eb en vloed werd slik afgezet op bodem en oever. De 'gouden' zellingen waren bezit van steenfabrikanten.

Van de voorbewerkte klei werden in houten vormen ruwe stenen gemaakt en na het drogen werden de steenovens volgestapeld. Dan volgden een week of vijf stoken met turf en een week of vijf afkoelen. Het typisch gele product uit de open veldovens kreeg al snel de naam IJsselsteen.

Image

Schoolplaat 'Op het zetveld en bij de steenovens' uit 1926

De binnendijkse steenplaats had een buitendijkse loswal, vanaf waar schepen de stenen vervoerden. Na de sluiting van de steenplaats van Ver-Hitland in de jaren twintig van de vorige eeuw, kocht N.V. A.J. van Haaften's Grint- en Ballastmij te 's-Gravenhage de buitendijkse loswal en nam het terrein in gebruik voor de opslag van zand, grind en materialen voor water- en wegenbouw. Van Haaften werd later tevens betrokken bij de normalisatie van de Hollandsche IJssel.

Image

Normalisatie van de IJssel

De open benedenloop van de Hollandsche IJssel was een belangrijke schakel in de drukke scheepvaartroute tussen Rotterdam en Amsterdam. Diverse plannen om deze kronkelige rivier te normaliseren (kanaliseren) kwamen en gingen.

In 1934 werd een ontwerp gemaakt door dr. ir. Johan van Veen (tevens de 'vader' van de Deltawerken) voor de verbetering van de Hollandsche IJssel met diverse bochtafsnijdingen, allen voorzichtig tussen de hoofddijk. De Hollandsche IJssel werd hierdoor veel beter geschikt voor de scheepvaart en het project voorzag eveneens in een snellere stroming en dus waterafvoer.

Eind 1939 was, mede door inzet van vele werklozen, de helft van het totale werk klaar en in 1942 volgde de rest. Het werk kostte 1,5 miljoen harde guldens, waarvan 0,5 miljoen voor onteigeningen.

Image

Witte lijn is de oude loop van de rivier. Oranje cirkel is Werkhaven Hitland.

Werkhaven

In 1939 kreeg Van Haaften (die eerder de steenplaats al had gekocht) een vergunning voor het aanleggen van een haven, en als afscheiding van de vaargeul werd een strekdam aangelegd. De haven werd gebruikt voor de opslag van hun baggerschepen en zandzuigers.

Toen een krant in 1953 de aanleg van stroom op Ver-Hitland beschreef, meldde deze ook de aansluiting van de twee eerste woonschepen van Werkhaven Hitland, de Frama en de Liquida.

Image

Steenoven

In de zeventiger jaren verdwenen de baggerschepen en kwamen zowel de steenoven als de werkhaven in bezit van ir. S.J. Sipkema. De steenoven werd in 1973 door architect Gunnar Daan omgebouwd tot landhuis De Olifant.

Image

Woonhaven

De werkhaven werd in de jaren 70 een woonhaven, die inmiddels plaats biedt aan zo'n 21 voormalige bedrijfsvaartuigen. Mede door de grote diversiteit aan schepen en hun bewoners, ontstond zo door de jaren heen het pittoreske karakter dat 'Werkhaven Hitland' nog steeds bezit.

Image